گرامرلی چیست؟
همان طور که می‌دانید گرامرلی (Grammarly) یکی از معروف‌ترین نرم افزار های ویرایش متن انگلیسی است که به کمک هوش مصنوعی قواعد دستوری و واژگان متون انگلیسی را اصلاح میکند. اگر یک جستجوی ساده در گوگل کنید با خیل عظیمی از وبسایت‌های ایرانی و خارجی مواجه می‌شوید که زبان به مدح و ستایش نرم افزار گرامرلی گشوده‌اند.
چرا از نرم افزار گرامرلی این‌همه تعریف و تمجید می‌شود؟
تعدادی از این سایت‌ها (بیشتر خارجی) در برنامه مشارکت در فروش گرامرلی شرکت دارند و لینک افیلیت میدهند و از ثبت نام های جدید (حتی از ثبت نام های نسخه رایگان نرم‌افزار) کمیسیون دریافت می‌کنند که در تصویر زیر قابل مشاهده است.
تعدادی دیگر، خود فروشنده این نرم افزار هستند (اغلب، سایت های ایرانی) و با دریافت هزینه فایل شما را با گرامرلی نسخه پریمیوم بررسی می‌کنند. شاید دلیل این همه تعریف و تمجید مسائل مالی باشد. شاید هم صرفا اطلاعات جامع و عمیقی در این مورد ندارند.
در هر دو صورت، این کار نادرست است. اگر مسائل مالی دخیل باشد، باز هم نباید صداقت را کنار گذاشت. و اگر هم در مورد موضوعی اطلاعات کافی و عمیق وجود نداشته باشد، نباید در مورد آن موضوع مطلب منتشر کرد. چرا که ما در قبال تک تک کلماتی که می‌نویسیم مسئولیم. چه بسا شخصی با اعتماد به ارزیابی ناقص ما متحمل ضرر مالی شود و حتی بدتر از آن، ممکن است موقعیت آکادمیک خود را به خطر بیندازد.
آیا نرم افزار گرامرلی آنقدر که گفته می‌شود خوب است؟
نرم افزار گرامرلی به هیچ وجه در حد و اندازه هایی که تبلیغ می‌شود خوب و موثر نیست و حتی در اغلب موارد بسیار ضعیف است. از هر ۱۰ اصلاح /پیشنهاد گرامرلی، ۹ تا یا غلط است یا تفاوتی در درست یا نادرست بودن متن ندارد. مثال‌های زیر گویای همه چیز است.
مثال ۱: همان طور که در تصویر زیر مشخص است توصیه گرامرلی کاملا غلط است. صفت ملکی its در اینجا (که عنوان یک مقاله است) به درستی استفاده شده است اما نرم افزار گرامرلی توصیه میکند که از it is استفاده شود که کاملا نادرست است.
فقط تصور کنید که چنین اشتباه فاحشی در عنوان مقاله شما وجود داشته باشد!
مثال ۲: در اینجا گرامرلی نمی‌تواند فاعل جمله را درست تشخیص دهد و تصور میکند کلمه قبل از فعل، یعنی trainers فاعل است و بنابراین توصیه میکند فعل بدون s سوم شخص و به صورت require استفاده شود که این کاملا نادرست است. فاعل جمله کلمه Improving است و فعل آن به درستی با s سوم شخص استفاده شده است.
گرامرلی در تشخیص فاعل یک جمله ساده اشتباه کرده است.
مثال ۳: در اینجا کلمه particle به معنی ذره به درستی به کار رفته است اما گرامرلی توصیه کرده از کلمه article استفاده شود که بر اساس موضوع مقاله، این توصیه نادرست است.
گرامرلی در انتخاب واژگان هم اشتباه کرده است.
مثال ۴: در اینجا کلمه rpm به درستی استفاده شده و نشان دهنده سرعت سانتریفیوژ است. اما گرامرلی پیشنهاد میکند که از کلمه pm استفاده شود که ارتباطی به موضوع مقاله ندارد و نادرست است.
باز هم گرامرلی در انتخاب واژگان اشتباه کرده است.
مثال ۵: باز هم گرامرلی نمی‌تواند فاعل جمله را درست تشخیص دهد و تصور میکند کلمه قبل از فعل، یعنی images فاعل است و بنابراین توصیه میکند فعل were استفاده شود که این کاملا نادرست است. فاعل جمله a study است (که مفرد است) و برای فعل آن به درستی از was استفاده شده است که آن هم مفرد است و با فاعل همخوانی دارد.
گرامرلی باز هم در تشخیص فاعل یک جمله ساده اشتباه کرده است.
همان طور که پیش‌تر گفته شد، اغلب پیشنهادات گرامرلی یا غلط است (مثال‌های بالا) و یا تاثیری در اصلاح متن ندارند (مثال بعدی). در مثال بعدی عبارت peer review هم می‌تواند به صورت جداگانه نوشته شود و هم می‌تواند به وسیله خط پیوند (هایفن) به هم متصل شود.
البته، در اینجا بهتر است از خط پیوند استفاده شود. اما عدم استفاده از خط پیوند نیز نادرست نیست و قابل قبول است.
در برخی موارد هم گرامرلی اصلاحات درستی انجام میدهد مثل مورد پایین. در اینجا کلمه infections به اشتباه به صورت جمع به کار گرفته شده که گرامرلی به درستی این مورد را تشخیص داده است.
تعداد اصلاحات درست گرامرلی معمولا خیلی کم است اما همین تعداد کم نیز ارزشمند است چرا که وجود حتی یک اشتباه در متن ممکن است در نظر ادیتور یا داور مجله تاثیر گذار باشد.
چگونه می‌توان تشخیص داد کدام پیشنهاد گرامرلی درست است؟
تنها راه تشخیص درست یا غلط بودن اصلاحات و پیشنهادات نرم افزار گرامرلی این است که خود استفاده کننده مسلط به زبان انگلیسی باشد و تک تک موارد را به دقت بررسی کند. اگر استفاده کننده مسلط به زبان انگلیسی نباشد، ممکن است در مواردی، برخی پیشنهادات غلط گرامرلی را بپذیرد. بنابراین اگر دانش زبانی شما در حد یک ویراستار زبان نیست، بهتر است از گرامرلی استفاده نکنید چون احتمال اینکه به کیفیت نگارش متن آسیب بزنید خیلی بیشتر است تا اینکه آن را ارتقا دهید.
سخن آخر
ما با نرم افزار گرامرلی دشمنی نداریم. اتفاقا از گرامرلی (نسخه پریمیوم) زیاد استفاده می‌کنیم. افزونه گرامرلی برای نرم افزار ورد را نصب کرده‌ایم و تنظیمات نرم افزار را برای متون آکادمیک بهینه سازی کرده‌ایم. با این وجود، باز هم بیشتر پیشنهادات گرامرلی اشتباه است. اما چرا همچنان از این نرم افزار استفاده می‌کنیم؟ به این دلیل که همان موارد بسیار معدودی که گرامرلی به درستی تشخیص میدهد برای ما بسیار ارزشمند است. ما معمولا پس از اتمام ویرایش نیتیو، متن مقاله را با گرامرلی و به صورت موردی بررسی می‌کنیم تا اگر احتمالا اشتباهی در متن بوده که ویراستار نیتیو به هر دلیلی آن را اصلاح نکرده، بیابیم و اصلاح کنیم. اگر به این ترتیب بتوانیم قبل از تحویل سفارش به مشتری حتی یک کاما در متن را اصلاح کنیم، برای ما مهم است.
اما همان طور که گفته شد برای استفاده از نرم افزار گرامرلی نیاز است که شخص اشراف زیادی به زبان انگلیسی داشته باشد. استفاده از این نرم افزار برای همه مفید نیست. به همین دلیل است که ما خود از گرامرلی استفاده می‌کنیم اما آن را جداگانه به عنوان یکی از خدمات خود به فروش نمی رسانیم. چون احتمال بالایی وجود دارد که بیشتر از آنکه کیفیت نگارشی و زبانی متن ارتقا پیدا کند، متن آسیب ببیند. نرم افزار های ویرایش و ترجمه نسبت به گذشته پیشرفت های چشمگیری داشته اند اما هنوز هم هوش مصنوعی راه زیادی برای درک عمیق زبان انسان در پیش دارد.
